TERAPIA ZABAWĄ

Najnowsze badania wykazują skuteczność terapii zabawą w pracy z dziećmi z trudnymi zachowaniami, z zaburzeniami rozwojowymi, z niepełnosprawnościami, a także znajdującymi się w trudnej sytuacji życiowej.
Garry L. Landreth nie tylko omawia rozwój terapii zabawą i przedstawia podstawowe badania poświęcone tej formie pracy z najmłodszymi, ale także szczegółowo i w przystępny sposób uczy, jak budować relacje z dzieckiem, tak aby mogło ono w pełni wyrażać i odkrywać swoje Ja poprzez zabawę w celu optymalnego wzrostu i rozwoju.

W książce omówiono m. in. znaczenie zabawy w życiu dzieci, funkcje zabawy w procesie terapeutycznym, założenia zorientowanej na dziecko terapii zabawą, zasady dotyczące nawiązywania relacji z dziećmi, rolę terapeuty i rodziców w terapii zabawą. Terapeuci znajdą tutaj także szczegółowe wskazówki dotyczące organizacji pokoju zabaw oraz zalecanych zabawek i materiałów, sugestie, jak odnosić się do rodziców i jak wyjaśniać terapię zabawą oraz sugestie dotyczące reagowania na typowe problemy pojawiające się w pokoju zabaw.

„Proces nawiązywania relacji z dzieckiem, które doświadcza możliwości bycia sobą, jest nie do opisania i można go poznać tylko w chwilach, kiedy rzeczywiście jesteśmy razem. Moim zamiarem było otworzyć drzwi do tego, jak dziecko przeżywa, eksploruje, poznaje i tworzy świat pełnego zachwytu, ekscytacji, radości, smutku oraz jaskrawych barw życia”.
– Garry L. Landreth, fragment z Przedmowy

„Terapia zabawą” to klasyka, a jednak tchnie nowością. Ta książka przypomina o tym, co najważniejsze - o szacunku , zrozumieniu, akceptacji. W świecie pełnym (stresujących) pytań „co powinno” dziecko i „jak to zrobić?”, pomaga nam zatrzymać się i zapytać samo dziecko: „kim jesteś?”. Lektura daje do myślenia. Dodatkowo przedstawia terapię zabawą w sposób uporządkowany i łatwy do wykorzystania we własnej praktyce. Polecam!
dr Diana Senator

Garry L. Landreth, Ed.D., LPC, RPT-S, jest profesorem Wydziału Poradnictwa, Rozwoju i Szkolnictwa wyższego na Uniwersytecie Północnego Teksasu. Jest założycielem Centrum Terapii Zabawą, największego ośrodka szkoleniowego w zakresie terapii zabawą na świecie i zdecydowanego lidera w badaniach nad procesem i skutecznością zorientowanej na dziecko terapii zabawą oraz terapii relacji dziecko-rodzic (CPRT). Opublikował ponad 150 artykułów, książek i filmów instruktażowych, a ponadto często uczestniczy jako prelegent w międzynarodowych konferencjach poświęconych terapii zabawą.

Spis treści

Przedmowa        
Podziękowania        

1.     Oto ja, Garry Landreth        
Zasady nawiązywania relacji z dziećmi        
Bibliografia        

2.     Znaczenie zabawy        
Funkcje zabawy        
Dzieci komunikują się za pomocą zabawy        
Zabawa w procesie terapeutycznym        
Zabawa symboliczna        
Stadia w procesie terapii zabawą        
Zabawa dzieci przystosowanych i nieprzystosowanych        
Bibliografia        

3.     Historia i rozwój terapii zabawą        
Terapia zabawą w psychoanalizie        
Uwalniająca terapia zabawą        
Relacyjna terapia zabawą        
Niedyrektywna/zorientowana na dziecko terapia zabawą        
Terapia zabawą w szkołach podstawowych        
Towarzystwo Terapii Zabawą        
Szkolenie uniwersyteckie        
Centrum Terapii Zabawą        
Terapia rodzicielska        
Trendy w terapii zabawą        
Bibliografia        

4.     Spojrzenie na dzieci
Zasady dotyczące nawiązywania relacji z dziećmi        
Dzieci są odporne na przeciwności losu        
Niektóre dzieci są jak popcorn, a niektóre jak melasa        
Bibliografia        

5.     Zorientowana na dziecko terapia zabawą        
Teoria osobowości        
Zorientowane na dziecko ujęcie osobowości i zachowania        
Podstawowe pojęcia zorientowanej na dziecko terapii zabawą        
Przystosowanie i nieprzystosowanie        
Terapeutyczne warunki rozwoju        
Relacja terapeutyczna        
Cele zorientowanej na dziecko terapii zabawą        
Czego dzieci się uczą w terapii zabawą        
Wielokulturowe podejście zorientowanej na dziecko terapii  zabawą        
Bibliografia        

6.     Terapeuta        
Tworzenie różnic        
Bycie z        
Cechy osobowości        
Samoświadomość terapeuty        
Samoakceptacja terapeuty        
Rola terapeuty        
Ryan – umierające dziecko w terapii zabawą        
Praktyka pod superwizją ułatwia wgląd w siebie        
Zalecany program szkoleniowy        
Bibliografia        

7.     Rodzice jako partnerzy w terapii zabawą        
Informacje środowiskowe        
Czy rodzice również muszą uczestniczyć w terapii?        
Rodzice jako partnerzy w procesie terapii zabawą        
Zapoznanie rodziców z terapią zabawą        
Przygotowanie rodziców do separacji z dzieckiem        
Wywiad z rodzicem        
Etyczne i prawne aspekty terapii zabawą        
Skierowanie psychiatryczne        
Bibliografia        

8.     Pokój zabaw i materiały        
Umiejscowienie pokoju zabaw        
Cechy pokoju zabaw        
Inne miejsca do prowadzenia terapii zabawą        
Uzasadnienie wyboru zabawek i materiałów        
Kategorie zabawek        
Przenośny pokój zabaw        
Zalecane zabawki i materiały do pokoju zabaw        
Dodatkowe uwagi        
Sugerowane nazwy programu terapii zabawą w szkołach        
Bibliografia        

9.     Początek relacji – czas tylko dla dziecka
Cele relacji
Nawiązanie kontaktu z dzieckiem
Wstępne spotkanie w poczekalni
Rozwijanie relacji w pokoju zabaw
Reagowanie na oporne, lękliwe dziecko
Relacja terapeutyczna w oczach dziecka
Zadawanie pytań przez dzieci
Wyjaśnienie lustra obserwacyjnego i nagrywania
Robienie notatek podczas sesji
Przygotowanie do zakończenia sesji
Reakcje terapeutów na pierwsze sesje terapii zabawą
Podstawowe wymiary relacji
Bibliografia

10.    Cechy charakterystyczne reakcji wspomagających
Wrażliwe rozumienie – bycie z
Troskliwa akceptacja
Wyróżniające cechy reakcji terapeutycznych
Reakcje wspomagające
Typowe niewspomagające reakcje
Paul – lękliwe dziecko z tendencją do acting out w terapii zabawą

11.    Wyznaczanie granic w terapii
Podstawowe wytyczne dotyczące wyznaczania granic
Kiedy przedstawiać granice
Uzasadnienie granic w terapii
Procedury wyznaczania granic w terapii
Etapy procedury wyznaczania granic w terapii
Kiedy granice są przekraczane
Brak pewności w wyznaczaniu granicy
Granice sytuacyjne
Reakcje początkujących terapeutów na wyznaczanie granic
Bibliografia

12.    Typowe problemy w terapii zabawą i co zrobić, jeśli...
Co zrobić, jeśli dziecko milczy
Co zrobić, jeśli dziecko chce wnieść do pokoju zabaw zabawki lub jedzenie
Co zrobić, jeśli dziecko jest nadmiernie zależne
Co zrobić, jeśli dziecko uporczywie zabiega o pochwały
Co zrobić, jeśli dziecko uważa, że dziwnie mówimy
Co zrobić, gdy dziecko chce, aby terapeuta pobawił się z nim w zgadywanie
Co zrobić, gdy dziecko prosi o okazanie czułości
Co zrobić, gdy dziecko chce się przytulić lub usiąść na kolanach terapeuty
Co zrobić, jeśli dziecko próbuje ukraść zabawkę
Co zrobić, jeśli dziecko nie chce wyjść z pokoju zabaw
Co zrobić, gdy terapeuta niespodziewanie nie może dotrzymać terminu spotkania

13.    Ważne zagadnienia w terapii zabawą        
Zachowanie poufności
Uczestniczenie w zabawie dziecka
Przyjmowanie prezentów od dzieci w terapii zabawą
Wręczanie dziecku nagrody na koniec sesji lub pamiątki na zakończenie terapii
Proszenie dziecka o posprzątanie
Informowanie dzieci o powodach ich uczestnictwa w terapii zabawą
Przyprowadzanie kolegi do pokoju zabaw
Zapraszanie rodziców lub rodzeństwa do pokoju zabaw
Bibliografia

14.    Dzieci w terapii zabawą        
Nancy – od łysiny do loków
Cindy – dziecko z tendencją do manipulowania
Amy – dziecko z wybiórczym mutyzmem
Podsumowanie
Bibliografia

15.    Ustalenie procesu terapeutycznego i zakończenia        
Ustalenie zmiany w ramach sesji
Wymiary zmiany
Znaczenie zakończenia
Punkty odniesienia dla ustalenia zakończenia
Procedury kończenia relacji
Reakcje dzieci na ostatnią sesję
Przedwczesne zakończenie
Bibliografia

16.    Intensywna i krótkoterminowa terapia zabawą        
Intensywna terapia zabawą        
Badania nad intensywną terapią zabawą        
Krótkoterminowa terapia zabawą        
Badania nad krótkoterminową terapią zabawą        
Krótkoterminowa Terapia relacji rodzic–dziecko (CPRT)        
Podsumowanie        
Bibliografia        

17.    Badania dotyczące terapii zabawą
Badania metaanalityczne
Międzykulturowe badania nad zorientowaną na dziecko terapią zabawą
Przegląd eksperymentalnych i quasi-eksperymentalnych badań nad CCPT        

Końcowe podsumowanie
Bibliografia
Indeks