ELEMENTY PSYCHOANALIZY

Ze wstępu do wydania polskiego

Książka niniejsza stanowi kontynuację inicjatywy wydawniczej Oficyny Ingenium konsekwentnie zmierzającej do udostępniania myśli Biona Czytelnikowi polskiemu. Jest trzecim tomem jego prac wydanym w Polsce, poprzedzonym przez Uwagę i interpretację oraz Uczenie się na podstawie doświadczenia. Książki te wchodzą w skład zestawu czterech dzieł Biona, jego „tetralogii”, w której przedstawił swoje odkrycia kliniczne oraz zasadnicze koncepcje teoretyczne. Pierwszą w kolejności było Uczenie się na podstawie doświadczenia (Learning from Experience, 1962), ostatnią – Uwaga i interpretacja (Attention and Interpretation, 1970). Elementy psychoanalizy były drugą w kolei pracą (Elements of Psycho-analysis, 1963), a po niej następowały Przekształcenia (Transformations, 1965).

[…] Elementy psychoanalizy są kontynuacją dociekań Biona, które zaprzątały go przez całą jego działalność. Skupiały się na procesach poznawczych (K), a w późniejszych pracach na istocie poznania (O). Bion podejmował tu również rozważania na temat samej psychoanalizy: jej metodologii w stosunku do poznania oraz jej istoty – elementów psychoanalizy – co stanowi zasadniczy wymiar niniejszej pracy.

[…] Bion podnosi istotne dla niego problemy związane z formułowaniem koncepcji teoretycznych. Opisuje niebezpieczeństwa związane z ograniczeniem i usztywnieniem myślenia: z jednej strony, wynikające z konkretyzacji szczegółów, która prowadzi do utraty możliwości reprezentacji; z drugiej – uwypukla problem, mniej doceniany przez klinicystów, związany z konkretyzacją teorii psychoanalitycznych i oddaleniem się od rzeczywistości, którą maja reprezentować. Świadom tego dylematu Bion zamierza szukać „takich elementów, których względnie nieduża liczba wystarczy, by wyrazić – poprzez różne kombinacje – nieomal wszystkie teorie, jakich potrzebuje praktykujący psychoanalityk"

[...] Czytając Elementy psychoanalizy i inne prace Biona, nie należy zapominać o ścisłym związku jego koncepcji z praktykę kliniczną, z której się wywodzą. Wyodrębnienie elementów psychoanalizy nie jest celem samym w sobie. Ich opisanie i analiza nie ma służyć tworzeniu nowej teorii, ale pomóc analitykowi w jego zadaniu rozwijania i wspomagania rozwoju psychicznego poprzez psychoanalizę; jak oznajmia Bion „[…] jako wsparcie dla analityka zarówno w postrzeganiu przejawów rozwoju, jak i w dochodzeniu do interpretacji wskazujących na te aspekty problemów pacjenta, które mają związek z rozwojem” (s. 63).

Michał Łapiński