Niniejsza książka pełni wiele funkcji. Tym, którzy pracują w szkolnictwie, w branży medycznej lub są psychoterapeutami, pozwalamy na porzucenie postawy sekciarskiej, zgodnie z którą własny punkt widzenia jest jedynym możliwym. Mamy nadzieję, że uda nam się pokazać jak przyjmować inną perspektywę bez wchodzenia w konflikt. Laikom oferujemy systematyczny kurs rozwoju osobistego i integracji. Aczkolwiek, żeby odnieść pełen pożytek z naszej książki, czytelnik powinien korzystać z obu jej części naraz, i na przykład wykonywać eksperymenty tak sumiennie, jak to tylko możliwe, ponieważ samo czytanie pozwoli osiągnąć niewiele. Może nawet doprowadzić cię do poczucia, że stoisz przed zadaniem, które cię przerasta; a tymczasem, jeśli zrobisz rzeczywiście to, o co cię prosimy, wkrótce poczujesz, że zaczynasz się zmieniać. Pracując nad praktyczną częścią książki, spróbuj równocześnie czytać jej drugą część, ale w taki sposób, by nie zmuszać się do jej pełnego zrozumienia. Możliwe, że czytanie tej książki pobudzi cię i zainteresuje; niemniej jednak, ponieważ jej całościowy przekaz jest tak bardzo inny od utartego sposobu myślenia, nie będziesz w stanie go sobie od razu przyswoić, chyba że jesteś dobrze zaznajomiony z Korzybskim, Whyte’em, Goldsteinem i innymi gestaltystami. Po przeczytaniu jej po raz pierwszy sam zadecydujesz, czy książka dała ci na tyle dużo, żebyś chciał rozpocząć bardziej systematyczne przeżuwanie jej części teoretycznej. Jeśli jesteś pacjentem lub przygotowujesz się do pracy jako psychoanalityk, dla którego terapia jest czymś więcej niż tylko zwykłą ambicją, wówczas całkiem możliwe, że odkryjesz, iż ten wysiłek nie wpłynie wcale negatywnie na twoją terapię, ale wprost przeciwnie: będzie dla ciebie źródłem stymulacji i spowoduje, że przestaniesz już dreptać w miejscu.
Czytaj wybrane fragmenty tekstu w dobrej wierze jako medytacyjną kontemplację poprzez zawieszenie świadomego wysiłku związanego z jego rozumieniem, określonymi celami uczenia się, oczekiwaniami czy potrzebą realizacji zadania. Jest to „tryb pośredni”, który nie jest ani aktywny, ani pasywny. Jednocześnie zwracaj uwagę na teorię i eksperymenty. Głos pośredni pozwala zarówno akceptować zainteresowanie odkrywaniem, jak i przyjmować zrelaksowaną, być może nawet nieco figlarną postawę. Inna możliwość to czytanie fragmentów tekstu z przesadną uwagą i koncentracją, a potem ponowne czytanie tych samych fragmentów tekstu, tym razem z nastawieniem o wiele bardziej zrelaksowanym niż w trybie pośrednim – przyjęcie postawy przesadnie biernej i wyluzowanej. Następnie możesz rozważyć wszelkie pojawiające się u ciebie samoobserwacje, takie jak: wrażenia zmysłowe, uczucia, myśli, doznania cielesne i powstające od nowa znaczenia.
Na praktyczny tom składają się dwie główne sekcje: Orientowanie self i Manipulowanie self. Sekcje te podzielone zostały na rozdziały, w ramach których autorzy proponują szereg eksperymentów do wykonania przez czytelnika. Są to propozycje konkretnych ćwiczeń wraz z wyjaśnieniem, po co je robimy i jaka teoria leży u ich podstawy. Ich celem jest zwiększenie świadomości, doświadczanie tu i teraz, samopoznanie, w tym odkrycie swoich oporów i konfliktów, zlokalizowanie swojego topdoga i underdoga, zwiększenie koncentracji uwagi, lepsze kontaktowanie się ze środowiskiem, zwiększenie świadomości doznaniowej, kontaktowanie się ze swoim ciałem, emocjami oraz myślami, zrozumienie typowych dla siebie mechanizmów unikania kontaktu i przekształcenie ich w to, co bardziej nam służy, wreszcie zmiana odczuwanego lęku w pobudzenie i wzrost siebie jako człowieka.
Autorzy wskazują na to, że genezą eksperymentu jest experiri, czyli „dać sobie od-czuć” lub „spróbować”, będąc jednocześnie obserwatorem, który bada, weryfikuje lub obala.
Warto podkreślić, że autorzy tworzyli część praktyczną dla ludzi im współczesnych, ale proponowane przez nich eksperymenty wcale nie straciły na aktualności. Czytelnik nadal może mieć poczucie, że stoi twarzą w twarz z Perlsem mówiącym: „Spróbuj to zrobić i zobacz, co się stanie”.
Opis bibliograficzny:
Tytuł: Terapia Gestalt. Pobudzenie i wzrost w osobowości człowieka, Tom drugi, Mobilizowanie self
Przekład: Piotr Mierkowski, Mariola Paruzel-Czachura, Justyna Sienkiewicz-Urbaniak, Bartosz Konieczniak
Redakcja: Aleksandra Małek
Korekta: Joanna Wysłowska
Opieka redakcyjna: Anna Bal
Projekt okładki: Paweł Sky
Układ typograficzny i łamanie: Paweł Sky
Wydanie I
Warszawa 2024
ISBN 978-83-970016-3-3
SPIS TREŚCI
Perry Klepner
Mobilizowanie self . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Przedmowa do polskiego wydania tomu praktycznego PHG
Przełożył Piotr Mierkowski
Frederick S. Perls
Słowo wstępne do wydania Terapii Gestalt z 1971 roku
nakładem Bantam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Przełożył Piotr Mierkowski
Frederick S. Perls, Ralph F. Hefferline, Paul Goodman
Wprowadzenie do pierwszego wydania Terapii Gestalt
(Julian Press 1951) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Przełożył Piotr Mierkowski
TOM II: MOBILIZOWANIE SELF
CZĘŚĆ 1
ORIENTOWANIE SELF
I Sytuacja początkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
II Kontaktowanie środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Eksperyment 1: Odczuwanie aktualnego » 103
Eksperyment 2: Wyczuwanie przeciwstawnych sił » 119
Eksperyment 3: Angażowanie i koncentrowanie uwagi » 137
Eksperyment 4: Różnicowanie i jednoczenie » 151
III Metoda świadomościowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Eksperyment 5: Wspominanie » 166
Eksperyment 6: Wyostrzanie poczucia-ciała » 179
Eksperyment 7: Doświadczanie ciągłości emocji » 198
Eksperyment 8: Werbalizowanie » 212
Eksperyment 9: Integrowanie świadomości » 223
IV Świadomość ukierunkowana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Eksperyment 10: Przekształcanie konfluencji w kontakt » 230
Eksperyment 11: Zmienianie lęku w pobudzenie » 247
CZĘŚĆ 2
MANIPULOWANIE SELF
V Sytuacja zmodyfikowana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
VI Retrofleksja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Eksperyment 12: Badanie błędnie-skierowanego zachowania » 271
Eksperyment 13: Mobilizowanie mięśni » 294
Eksperyment 14: Wykonywanie powtórnie-odwróconego aktu » 314
VII Introjekcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Eksperyment 15: Introjektowanie i jedzenie » 338
Eksperyment 16: Usuwanie i trawienie introjektów » 352
VIII Projekcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Eksperyment 17: Odkrywanie projekcji » 372
Eksperyment 18: Asymilowanie projekcji » 382
Mariola Paruzel-Czachura i Bartosz Konieczniak
Posłowie tłumaczy do polskiego wydania
praktycznej części Terapii Gestalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Przypisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
